De occupy-beweging vindt met de focus op de pleinen langzaam de marge van de samenleving. De occupy-gedachte is breder en belangrijker dan een plein uit kan dragen. Ze is dan ook toe aan een nieuwe elan. De occupy-beweging zal de pleinen moeten ontstijgen.
Een paar weken na het landen van Occupy op Nederlandse bodem is er nog weinig over van de revolutionaire geest die het eerst belichaamde. De Occupy-gedachte leeft en vindt draagvlak onder de bevolking, maar tegelijkertijd lijkt Occupy hier maar weinig mee te kunnen doen. Het Beursplein is gemarginaliseerd tot de klassieke actievoerders, waarbij diegene die het willen verheffen, verruimen en verdiepen tot meer dan het is hun ondergang vinden in het democratische stokpaardje; de General Assembly. Het zo sterk uitgedragen belang van het individu in de beweging moet daar miraculeus samen gaan met de consensus van de Assembly. Afgesloten van de buitenwereld verengt het Beursplein, daar waar ze verdieping zou bieden. Waren de eerste dagen gekenmerkt door betrokkenheid en interesse van de maatschappij, mettertijd kwamen hiervoor gereserveerdheid en scepsis in de plaats.
In onvrede en een roep om verandering is de voedingsbodem voor Occupy er echter niet minder op geworden. Toekomstige bezuinigingen lijken deze voedingsbodem enkel te kunnen versterken. Men ziet de gevolgen van de werking van ons systeem in een steeds extremere ongelijke verdeling, achteruitgang in welvaart, werkloosheid en bezuinigingen. In eerste instantie zag je deze onvrede terug in de populistische stem. Het vertrouwen in de politiek om de huidige problemen op te lossen ebt echter weg en geeft hiermee ruimte aan nieuwe bewegingen zoals Occupy.
Het is in de huidige individualistische samenleving zeer bijzonder dat men nog de straat op gaat. Helemaal wanneer hier niet voor wordt opgeroepen. De vaagheid van deze protesten doet al snel denken aan de jaren zestig waar bovenal een gevoel van onvrede en het besef van noodzaak tot verandering leefde. Dit was juist de kracht die hen bond. Waar de demonstraties toen gericht waren tot de overheden, zijn zij nu echter gericht op de economisch-monetaire regels van het spel dat zijn gezicht toont middels de excessen van de financiële markt.
Juist omdat deze protesten niet georganiseerd zijn vanuit de traditionele instituten lijkt de boodschap soms zo divers dat al snel de vraag je bekruipt of die boodschap er überhaupt wel is.
Toch zitten achter slogans als ‘menselijkheid boven geld’, ‘debt as a trap’ en ‘Ron Paul 2012’ verhalen met fundamentele maatschappijkritiek die om een beter begrip vragen. Het is de stem van een generatie die zichzelf via internet door documentaires als o.a. ‘Money as Debt’ en ‘Zeitgeist: Addendum’ heeft onderwezen, zich is gaan verdiepen en elkaar gevonden heeft.
Ze vragen om een meer fundamentele bewustwording van de werking van onze maatschappij. De kaping van het Europees besluitvormingsproces door banken en de Griekse tekorten zijn ‘slechts gevolgen’. Samengevat gaat de kritiek als volgt:
De mogelijkheden die wetenschap, techniek en automatisering ons kunnen geven vallen de multinationals toe. Waar deze mogelijkheden ons lokale overvloed kunnen geven, laat ze ons achter in de noodzaak tot arbeid. Duurzame energie kan ons bijvoorbeeld werkelijke individuele vrijheid geven in plaats van het inleveren van arbeid voor de kunstmatige schaarste van de markt.
Banken maken geld uit lucht, vragen er rente over en vangen ons in exponentieel groeiende schulden. De overheid, het MKB en het individu hebben het nakijken.
Aangezien er via deze rente meer schuld is opgebouwd dan er geld is om terug te betalen, verliest iemand vanzelf de stoelendans en is zo overgeleverd aan de gratie van de bank.
Het schaarstemiddel geld geeft ons toegang tot een wereld waarin automatisering ons overvloed biedt. We offeren onze arbeid zo op voor geld, niet voor de goederen. De winst van de automatisering gaat vervolgens naar de steeds groter wordende multinationals. En de overheid? De macht van de overheid rust in het verdelingsvraagstuk van de schaarste die door de macro-economie in stand wordt gehouden. Vervolgens is ze linksom of rechtsom genoodzaakt tot economische groei om de eigen koopkracht te waarborgen. Een economische krimp zou de (fictieve) staatsschuld doen stijgen voorbij de Europees afgesproken norm van 60% van het BNP.
Hoe vrij zijn we dan nog en hoe democratisch is een land onderhevig aan schuld? Een fundamentele roep om verandering lijkt hiermee gerechtvaardigd, maar de kritische geest haakt af binnen een plein dat steeds meer met zichzelf bezig is. Is het tij nog te keren?
In werkgroepen, de General Assembly en de noodzaak tot eenheid naar buiten heeft het Beursplein haar eigen kracht ondermijnt en met de focus van de maatschappij op het Beursplein zo ook de kracht van de Occupy-gedachte. Deze wisselwerking wordt versterkt door de afwezigheid van enkele hoofdrolspelers. De kritiek van de afgelopen jaren van commentatoren op politiek en bank slaat niet om in omarming. De culturele sector lijkt alleen nog mobiliseerbaar als bezuinigingen hen zelf treffen. De dynamiek van de student ging verloren en de verdieping van deskundigen ontbreekt. Zonder nieuw elan zal de rol voor Occupy Nederland in de geschiedenisboeken beperkt blijven.
Het vage karakter van de Occupy-beweging zal herontdekt moeten worden als kracht. Dit moet niet opgevat worden als vaagheid van het individu -wat een terechte zwakte zou zijn- maar slaat terug op de Occupy-gedachte zelf. Het is de diversiteit aan individuen en hun ideeën en kennis die samen Occupy vormen.
Daar waar we elkaar in vrij verband vinden en inzichten delen vindt men elkaar in creativiteit in ideeën en acties. Laat je creativiteit niet verloren gaan met de dynamiek op een plein, daar is de onvrede te sterk en roep om verandering te belangrijk voor. Jouw individuele actie in de winkelstraat, een idee dat je met vrienden of collega’s bedenkt maakt Occupy; online, op je werk of op straat. Al deze acties samen maken het verschil. Het radicale gevoel dat JIJ misschien wel het verschil maakt zal herontdekt moeten worden om zo samen de geschiedenis van onze generatie te schrijven.
UPDATE, 17 Nov 2011, 21:32:
En ja, net nádat je een blog post kom je altijd de mooiste informatie tegen. Een mooie aanvulling op de tekst, voila!:
Waarlijk fascinerend! Bent u toevallig van plan nog meer van dit soort artikels te schrijven? Laten we het hopen. Ik ben in elk geval in hoge mate verbaasd. Ga bovenal zo door.
Weer een zeer fraaie analyse Seth!
Van de revolutionaire spirit van een paar maanden geleden is inderdaad niet veel overgeslagen naar het publieke collectief.
Ook als we de boeken niet zullen halen, staan wij aan de goede kant van de geschiedenis.
We blijven ons best doen.