Lezing van Dr. Robert H. Lustig bij de University of California, Los Angeles (UCLA)
Bovenstaande lezing verklaart veel van de westerse ‘welvaartsziektes’ zoals obesitas, hoge bloeddruk, hart-en vaatziekten, metabool syndroom en type 2 diabetes. De strijd voor politiek-maatschappelijke acceptatie van de gevolgen van onze suikerverslaving zijn vergelijkbaar met die van de tabaksindustrie eind vorige eeuw. De ene suiker is de andere niet ondanks die heersende dogma bij het voedselcentrum, sommige (bedrijfs)wetenschappers en de nog populair-culturele opvattingen. De lobby bij overheid en openlijke samenwerking van het voedselcentrum met de voedingsmiddelenindustrie gaf een geeft ons de schijf van vijf: de brood-, zuivel- en suikerlobby. Dogma’s als ‘caleries in, caleries out‘ en ‘Better burn it or you store it‘ komen te vervallen met de verhelderende en internationaal steeds meer benoemde ondervindingen die in deze lezing naar voren komen. De heersende dogma’s verleggen de schuld van incorrecte informatieverstrekking naar het individu; meer sporten om calorieën te verbranden of minder eten. Het is juist bewegen i.p.v. sporten en voornamelijk beter eten i.p.v. minder eten. Bij deze een poging je schuldgevoel te vervangen met kennis waar je vrolijk mee verder kan eten, zonder verslaving. Een Nederlandse samenvatting van bovenstaande lezing.
.
De komst van suiker
Decennialang is ons verteld op de consumptie van vet te letten. Deze consumptie is in de laatste paar decennia gedaald, maar ons gewicht en onze welvaartsziektes zijn toegenomen. Dit is te verklaren in een kleine toename in koolhydraten, maar vooral in de grote toename van het koolhydraat suiker (fructose in specifiek) sinds Nixon. Nixon, geplaagd door de onrust over voedselprijzen, wou voedsel van de politieke agenda halen. Het aantal vezels daalde vervolgens als gevolg van dit beleid. Minder vezels verlengt de houdbaarheid van het product immers en zorgt ervoor dat het snel bereid en gegeten kan worden. Voedsel moest ook goedkoop worden en glucose-fructosestroop (High Fructose Corn Syrup) paste daar perfect in.
De kosten zijn 50% lager dan traditionele suiker (glucose) en de overheid stimuleerde deze consumptie door een focus op het verminderen van vetten i.v.m. hartziektes. Het onderzoek waarop dit beleid gebaseerd was negeert echter het parallel lopen van de fructoseconsumptietoename met de vettoename. Om de minder aantrekkelijke smaak van een lager vetgehalte te verhullen werd en wordt juist massaal fructose (in de vorm van glucose-fructosestroop) toegevoegd. Deze is zoeter dan traditionele suiker en heeft enkele schitterende eigenschappen voor de markt. Niet alleen is ze goedkoper en verslavend, ze blokkeert ook het seintje naar de hersenen dat aangeeft dat we vol zitten en garandeert zo driemaal een cyclus van consumptie -en ziekte. Om te begrijpen hoe moeten we ons verdiepen in de biochemie.
.
De ene suiker is de andere niet
De ene suiker is de andere niet en glucose-fructosestroop is de schijnbare boosdoener. En toch hebben experts het correct die zeggen dat glucose-fructosestroop hetzelfde is als tafelsuiker (sacharose). Sacharose, ook bekend als sucrose, bestaat voor 50% uit glucose en voor 50% uit fructose en is een plantaardig suiker. Denk aan suiker van de suikerbiet of suikerriet. Glucose-fructosestroop bestaat ook uit beide suikers al kan de verhouding verschillen. Deze beide suikers zijn (bij gelijke verhouding) dan ook beide even schadelijk. Wat Robert H. Lustig met deze lezing aantoont is dat glucose anders verwerkt wordt, oftewel een andere stofwisseling (metabolisme) heeft, dan fructose. Laten we beide vergelijken met de stofwisseling van een ander koolhydraat: ethanol (alcohol).
Twee sneetjes wit brood geeft ons 120 calorieën glucose uit zetmeel. Glucose is ‘de energie van het leven’ en de essentiële brandstof voor ons leven. Iedere cel in ons lichaam, evenals bacterie, kan glucose verwerken voor energie. Van de 120 calorieën gaan 96 calorieën (80%) naar verscheidene organen in ons lichaam. De overige 24 calorieën (20%) worden verwerkt door ons lever. Het gros daarvan wordt verwerkt tot glycogeen als energieopslag in ons lever voor later gebruik. Een klein beetje wordt verbrandt gedurende dit proces en een halve calorie (0,4%) wordt opgeslagen als vet. Het is deze halve calorie die bijdraagt aan eerdergenoemde ziektes (meer verderop). Een kleine hoeveelheid echter waar een oude leeftijd mee te halen is. Dit kleine percentage zorgt er ook voor dat je lichaam weet wanneer je genoeg gegeten hebt en voorkomt dat je verder eet. Je zit vol.
Een shotje whiskey geeft ons 120 calorieën ethanol. Van deze 120 calorieën gaan er 12 (10%) naar nieren, spieren en hersenen en gaan er 12 (10%) naar je maag en darmen. Ethanol is een stof dat ons lichaam vrijwel niet kan verwerken en zodoende wordt afgevoerd naar ons lever. Hier eindigen de overige 96 calorieën (80%). Een stof dat enkel door ons lever kan worden afgebroken noemen we doorgaans een vergif. In ons lever wordt ethanol omgezet in aceetaldehyde dat cirrose en kanker als gevolg kan hebben. De aceetaldehyde wordt omgezet in citroenzuur dat vervolgens geëxporteerd wordt als vet in je lever en spieren. De bekende bierbuik.
Een glas sinaasappelsap geeft ons 120 calorieën sacharose, oftewel 60 calorieën glucose en 60 calorieën fructose. De glucose wordt weer volgens bovenstaande 80%-20% verhouding verwerkt met 12 calorieën naar de lever. De 60 calorieën fructose worden echter in zijn geheel verwerkt door ons lever*. Enkel je lever kan fructose verwerken en dat maakt haar een vergif. Het lever heeft dankzij de fructose nu 72 calorieën te verwerken, drie keer zoveel. In het lever wordt fructose omgezet in o.a. de afvalstof urinezuur met jicht en hypertensie (hoge bloeddruk) als gevolg. Net als bij ethanol wordt ook citroenzuur (via pyrodruivenzuur) aangemaakt en als vet geëxporteerd. Dyslipidemie zorgt ervoor dat er zelfs in zijn geheel geen glycoceen, zoals bij glucose, wordt aangemaakt voor energieopslag, maar dat dit omgezet wordt in vet: de bekende suikerbuik. Een dieet met veel suiker ÍS dus een vet dieet, voornamelijk in het geval van sacharose, glucose-fructosestroop en fructose! Je lever heeft nu verhoogde lipide (vetten) en sommige van deze vetten komen als vrije vetzuren in de rest van het lichaam terecht en zorgen voor verhoogde insulineniveaus. De verhoogde lipide kan ook voor ontstekingen in de lever zorgen. Dit geheel bij elkaar zorgt er vervolgens voor dat je lever, net als je spieren, ongevoelig wordt voor insuline. Hierdoor gaat je alvleesklier harder werken en verhoogt het insulineniveau nóg hoger en volgt er een nóg hogere bloeddruk. Dit betekent nóg meer vrije vetzuren en nóg meer energie naar je vetcellen. Oftewel, obesitas. Door de verhoogde insulineniveaus zijn de leptineniveaus moeilijk uit te lezen en denken je hersenen dat je verhongert. Een aanhoudende honger garandeert aanhoudende consumptie. De verwerking van fructose verandert de manier waarop je hersenen energie lezen en je lichaam zal continue schreeuwen om meer koolhydraten. En zo zijn we beland bij de cyclus van consumptie en westerse welvaartsziektes. Voor eenieder van deze ziektes is chronische blootstelling aan fructose nodig.
Maar fructose komt toch uit de natuur? Fructose in de natuur komt met vezels en gezamenlijk gaan ze goed samen. Dit verklaart ook waarom sinaasappelsap ongezond is, maar sinaasappels gezond. Hoeveel geperste sinaasappels wil je/kan je op? En ongeperst? De voedselmiddelenindustrie en fastfood-industrie haalt juist de vezels eruit en voegen suikers toe.
.
En ons voedingscentrum t.o.v. deze lezing?
“Er wordt door het lichaam geen onderscheid gemaakt tussen van nature aanwezige of toegevoegde suiker. Alle suikers worden door het lichaam op dezelfde manier verwerkt. Ze worden door het lichaam afgebroken tot glucose, de ‘brandstof’ voor het lichaam, en leveren dezelfde hoeveelheid calorieën. Meer hierover bij koolhydraten.” –voedingscentrum.nl
1 ) Er wordt door het lichaam geen onderscheid gemaakt tussen van nature aanwezige of toegevoegde suiker
Mits dit dezelfde suikers betreft niet. Natuurlijke sacharose of bijvoorbeeld toegevoegde glucosefructosestroop kent geen onderscheidt mits dezelfde percentages glucose en fructose aanwezig zijn. (Alleen de verhouding bij glucocse-fructosestroop weet je niet.) Overigens zijn bij gelijke hoeveelheden beide even schadelijk.
2) ‘Alle suikers worden door het lichaam op dezelfde manier verwerkt.’
Incorrect, fructose wordt anders verwerkt dan glucose.
De website van de Universtiteit Harvard spreekt dit ook tegen. “A study in the January 2 issue of The Journal of the American Medical Association looked at brain imaging scans after people ate one of two types of simple sugars—fructose or glucose. Researchers found that fructose, but not glucose, altered blood flow in areas of the brain that stimulate appetite. “When we take in high-fructose corn syrup and fructose, it stimulates appetite and causes us to eat more,” Dr. Hauser says. So you want to especially limit foods containing high-fructose corn syrup (such as sodas and sweetened cereals).”
3) ‘Ze worden door het lichaam afgebroken tot glucose.’
Voor sacharose en glucose-fructosestroop geldt dit deels. Voor fructose niet.
4) ‘…en leveren dezelfde calorieën.’
Álle suikers leveren hetzelfde aantal calorieën.
5) Meer hierover bij koolhydraten.
Op deze pagina vinden we de volgende incorrecte uitspraak.
“Er is weinig duidelijkheid over de rol van verteerbare koolhydraten bij het risico op het ontstaan van hart- en vaatziekten. Met name andere voedingsfactoren, zoals de hoeveelheid verzadigd vet en onverzadigd vet en zout die iemand op een dag binnenkrijgt, is van belang.”
Voor een wetenschappelijke en vooral ook luchtige omgang met ons dieet raad ik aan De Voedselzandloper te lezen. Dit is vooral géén dieetboek, maar een poging begrip te geven van de huidige kennis in de wisselwerking tussen voedsel en ons lichaam. Ook de glycemische index biedt een goede richtlijn. Deze toont hoe snel je lichaam een stof omzet in suiker en hoe lang je er dus energie uit kunt halen. Ook kan je hiermee de voor je lichaam stressvolle pieken en dalen opvangen en stemmingswisselingen ondervangen.
Het imago van het voedselcentrum echter als dé plek voor kennis en dé gezonde gids in ons dieet is schadelijk voor de volksgezondheid. De wetenschap spreekt haar tegen. Los van de tekortkomingen in wetenschappelijke bevindingen van vandaag de dag, schiet ze in mijn ogen verder tekort op ethisch vlak tegenover de bevolking.
Leave a Reply